Przewlekły zespół bólowy miednicy mniejszej (ang. Chronic Pelvic Pain, CPP) to schorzenie, które dotyka milionów kobiet na całym świecie, niezależnie od wieku. Ból, który trwa co najmniej sześć miesięcy, lokalizuje się w obszarze miednicy i nie jest związany wyłącznie z cyklem menstruacyjnym, ciążą ani stosunkiem seksualnym. Problem ten ma ogromny wpływ na jakość życia pacjentek, nie tylko pod względem fizycznym, ale również emocjonalnym i społecznym.

W artykule tym omówimy szczegółowo przyczyny, objawy, proces diagnostyczny oraz dostępne metody leczenia CPP. Schorzenie to wymaga wielokierunkowego podejścia, a jego zrozumienie jest niezbędne dla zapewnienia skutecznej pomocy kobietom zmagającym się z tą dolegliwością.

Epidemiologia przewlekłego bólu miednicy mniejszej

CPP to problem o dużej skali. Statystyki wskazują, że dotyka on od 8,5% do nawet 15% kobiet, w zależności od badanej populacji. W grupie kobiet w wieku rozrodczym odsetek przypadków wynosi około 12%. Przewlekły ból miednicy stanowi przyczynę nawet 10% wizyt u ginekologa, odpowiada za 40% diagnostycznych laparoskopii i około 15% przeprowadzanych histerektomii.

W Polsce problem CPP jest równie istotny. Według badań epidemiologicznych, schorzenie to występuje u około 8,5% kobiet niezależnie od wieku. Liczby te wskazują, że CPP stanowi jedno z najczęstszych wyzwań diagnostycznych i terapeutycznych w praktyce ginekologicznej.

Definicja i objawy CPP

Przewlekły zespół bólowy miednicy mniejszej definiowany jest jako ból o charakterze niecyklicznym, trwający przez minimum sześć miesięcy, który zlokalizowany jest w obszarze podbrzusza lub miednicy. Charakterystyczne dla CPP jest to, że ból ten nie jest związany wyłącznie z miesiączką, ciążą ani aktywnością seksualną.

Objawy CPP mogą się różnić w zależności od pacjentki. Do najczęściej zgłaszanych należą:

• przewlekły, tępy lub ostry ból w okolicy podbrzusza,
• dyspareunia, czyli ból podczas stosunku seksualnego,
• dysuria – ból lub pieczenie przy oddawaniu moczu,
• problemy z wypróżnianiem, takie jak bolesne zaparcia,
• bolesne miesiączki, które mogą być związane z innymi patologiami.

Ból może mieć charakter ciągły lub występować epizodycznie. W wielu przypadkach wpływa na zdolność do wykonywania codziennych czynności, powodując izolację społeczną i emocjonalne wyczerpanie.

Przyczyny CPP

Etiologia CPP jest bardzo złożona i może obejmować zaburzenia z różnych układów. W praktyce klinicznej często mamy do czynienia z wieloczynnikowym podłożem choroby. Możemy wyróżnić kilka głównych grup przyczyn:

1. Przyczyny ginekologiczne

• Endometrioza – jedna z najczęstszych przyczyn CPP. Choroba ta polega na obecności tkanki endometrium poza macicą, co prowadzi do stanów zapalnych i bólu.
• Adenomioza – przerost błony śluzowej macicy do jej mięśniówki.
• Mięśniaki macicy – łagodne guzy, które mogą uciskać na inne struktury miednicy.
• Zapalenie narządów miednicy mniejszej (PID) – infekcja narządów rozrodczych.
• Żylaki miednicy mniejszej – prowadzą do zastojów krwi i dolegliwości bólowych.

2. Przyczyny urologiczne

• Śródmiąższowe zapalenie pęcherza moczowego.
• Zespół cewki moczowej.
• Kamica pęcherza moczowego.

3. Przyczyny gastroenterologiczne

• Zespół jelita drażliwego (IBS).
• Przewlekłe zaparcia.
• Choroby zapalne jelit, takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna.

4. Przyczyny mięśniowo-szkieletowe

• Zespół mięśnia gruszkowatego.
• Zrosty pooperacyjne.
• Zespół bólowy mięśnia dźwigacza odbytu.

5. Czynniki psychosomatyczne

Nie można pomijać roli zaburzeń psychicznych, takich jak depresja, lęk czy zaburzenia snu. CPP często występuje u kobiet, które doświadczyły przemocy seksualnej lub innych traumatycznych zdarzeń.

Diagnostyka przewlekłego zespołu bólowego miednicy mniejszej

Diagnoza CPP wymaga kompleksowego podejścia. Lekarz powinien uwzględnić zarówno aspekty fizyczne, jak i psychiczne pacjentki. Etapy diagnostyki obejmują:

1. Wywiad lekarski

Lekarz pyta o szczegóły dotyczące bólu – jego charakter, lokalizację, czas trwania i czynniki nasilające. Ważne jest również uzyskanie informacji na temat cyklu miesiączkowego, aktywności seksualnej i ewentualnych wcześniejszych zabiegów chirurgicznych.

1. Badanie fizykalne

W tym badanie ginekologiczne, które pozwala na ocenę strukturalnych nieprawidłowości w miednicy.

1. Badania obrazowe

• Ultrasonografia (USG) miednicy.
• Rezonans magnetyczny (MRI).
• Tomografia komputerowa (TK).

1. Laparoskopia diagnostyczna

Pozwala na bezpośrednie obejrzenie narządów miednicy. Jest szczególnie przydatna w diagnostyce endometriozy.

1. Konsultacje specjalistyczne

W zależności od podejrzeń, konieczna może być współpraca z urologiem, gastroenterologiem, a nawet psychiatrą.

Leczenie CPP

Leczenie przewlekłego bólu miednicy mniejszej musi być zindywidualizowane i obejmować wiele obszarów, w tym farmakoterapię, terapie fizyczne i wsparcie psychologiczne.

1. Farmakoterapia

• Leki przeciwbólowe: NLPZ, paracetamol, opioidy w ciężkich przypadkach.
• Leki hormonalne: Doustne środki antykoncepcyjne, agoniści GnRH, progestageny.
• Leki przeciwdepresyjne i przeciwlękowe: Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny.

2. Terapie fizyczne

• Fizjoterapia dna miednicy.
• Akupunktura.
• Masaże terapeutyczne.

3. Leczenie chirurgiczne

W przypadku wykrycia zrostów, mięśniaków lub zaawansowanej endometriozy konieczne może być leczenie operacyjne.

4. Wsparcie psychologiczne

Psychoterapia, w tym techniki poznawczo-behawioralne, może pomóc w radzeniu sobie z przewlekłym bólem.

Podsumowanie

Przewlekły zespół bólowy miednicy mniejszej to schorzenie o złożonym podłożu, które wymaga holistycznego podejścia. Kluczowe jest zapewnienie pacjentkom dostępu do interdyscyplinarnego zespołu specjalistów oraz wsparcia psychologicznego. Dzięki nowoczesnym metodom diagnostycznym i terapeutycznym możliwe jest złagodzenie bólu oraz poprawa jakości życia kobiet z CPP. Jednak w wielu przypadkach niezbędna jest cierpliwość i współpraca między pacjentką a zespołem medycznym, aby znaleźć optymalne rozwiązanie terapeutyczne.

Bibliografia:

1. https://www.forumginekologii.pl/artykul/przewlekly-zespol-bolowy-miednicy-mniejszej-opcje-terapeutyczne
2. https://bolczasopismo.pl/article/159785/pl